ادب عرفانی در عصر صفوی

بررسی مفهوم قدرت در شعر عرفانی عصر صفوی

به اعتقاد تحلیل­گران گفتمان انتقادی، متون، منعکس­کنندۀ تاریخ، روابط و ساختارهای اجتماعی، ایدئولوژی و کارکرد قدرت هستند و ازاین‌رو می­توانند زمینه­ای مناسب در مطالعات تحلیل گفتمان و نقد زبان­شناختی باشند. اشعار عرفانی عصر صفوی، از چنین منظری، دلالت‌های ضمنی مهمی دارند و بخشی از واقعیات آن عصر را آینگی می‌کنند. بسامد بالای عناصر شیعی (نشانه‌ای از التقاط تشیع و تصوف)، حضور بالای نهاد در جملات (نشا...

نور سیاه در ادب عرفانی

در این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی به بررسی مفهوم و کاربردهای تعبیر نور سیاه در ادب عرفانی پرداخته می شود. قلمرو این پژوهش شامل ادبیات عرفانی پارسی و نیز متون عرفانی عربی می شود. در این متون به دو کاربرد متفاوت و شاید متضاد از تعبیر «نور سیاه» بر می‌خوریم: یکی نور ذات الهی و دیگری نور ابلیس. بیشتر موارد کاربرد این تعبیر را در مفاهیمی مرتبط با معنای نخست شاهد هستیم. برای سیاهی یا تاریکی نور ذات د...

شهر آشوب در ادب فارسی (تا عصر صفوی )

ض شْآض بَ یکی اص ا اًَع ض?ش فاسسی ت ضواس هیآیذ ک ه ضَ عَ آی هذح یا رم ض شْ، ا اّلی ض شْ، دستاسیای یا ت صَیف پیط سٍای حشف ص اٌیغ هشت طَ ت آی اّست. ایی عًَ ض?ش ک سش دٍی آی دس هیای ضا?شای ?شب، تشک اسد صتای یًض سایج ت دَ است خاستگا ایشا یً داسد ت س دست یِ: ص فٌی، ض شْی دستاسی تقسین هیض دَ ک تساهذ ض شْآض بَ اّی ص فٌی تیص اص د عًَ دیگش است شّ کذام اص ایی ا اًَع هطتول تش ف اَیذ صیثاییض اٌختی، جاه? ضِ اٌختی تاسیخی است ک اص عًَ ض شْی آی اطل...

حج در ادب عرفانی (2)

رمزپردازی زن در ادب عرفانی

چکیده: ادبیات عرفانی حوزه‌ای وسیع و گسترده از رمزپردازی را پیش چشم خواننده‌ی رمزجو می‌گشاید. خاصیت رمز، دوسوگراییِ آن است. رمزهای عرفانی از دو ساحتِ متقابلِ آسمانی و زمینی برخوردار هستند. واژه‌ی زن در ادب فارسی از کلمه‌هایی است که دست‌مایه‌ی رمزپردازی و سمبولیسم قرار گرفته است. مقاله‌ی حاضر تلاش می‌کند تا وجوه مختلف این سمبولیسم را مطالعه کند. میدانِ این مطالعه، شعر و نثرِ عرفانی است. از مجموعه‌ی شع...

ادب و سلوک عرفانی

منظور از ادب در عرفان و تصوّف، حفظ حدود و حریم بندگی و عدم تجاوز از آن می‌باشد. انسانی که قصد دارد راه معنوی رسیدن به خدا را بپیماید، براساس توصیه و تأکید بزرگان تصوّف و عرفان، آداب و رسومی را باید رعایت کند که از لوازم ضرور این راه است. صوفیان با توجّه به آیه‌ی شریفه‌ی « الحافظون لحدود الله» و حدیث نبوی «ادّبنی ربّی فأحسن تأدیبی» ریشه‌ی آداب سلوک را قرآن و سیره‌ی پیامبر اکرم (ص) می‌دانند. بنابراین،...